Αγιος Φανούριος

Κείμενο

Ήταν μία γυναίκα που ο άνδρας της ήταν ναυτικός και τον κεράτωνε με όλους. Έλειπε, λοιπόν, ο άνδρας της σε ταξίδι, χτυπάει η πόρτα, ανοίγει η γυναίκα, ήταν ο γείτονας με κάτι σοκολατάκια. Πηγαίνουν στο κρεβάτι, αλλά μετά από λίγο ξαναχτυπάει η πόρτα. -Γρήγορα κρύψου, ο άνδρας μου, λέει η γυναίκα. Στην ντουλάπα, στην ντουλάπα! Ανοίγει την πόρτα και βλέπει έναν άλλο γείτονα με ένα μπουκέτο λουλούδια. Τον παίρνει στο δωμάτιο και κάνουν σεξ. Χτυπάει ξανά το κουδούνι. -Γρήγορα κρύψου, ο άνδρας μου! Κάτω από το κρεβάτι! Ανοίγει την πόρτα, και βλέπει έναν παλιό γκόμενο που δεν της είχε φέρει τίποτε. Πηγαίνουν στην κρεβατοκάμαρα και αρχίζουν πάλι το σεξ. Ξαναχτυπάει το κουδούνι. -Γρήγορα κρύψου, θα είναι ο άνδρας μου, λέει η γυναίκα. Στο μπαλκόνι, στο μπαλκόνι!! Ανοίγει την πόρτα και βλέπει τον άνδρα της. Τον παίρνει και πηγαίνουν στην κρεβατοκάμαρα και αρχίζουν τα... προκαταρκτικά. Μετά από λίγο η γυναίκα σκέφτεται πώς να βγάλει έξω τους γκόμενους. -Αγάπη μου, τόσο καιρό έλειπες, και ούτε ένα κουτί σοκολατάκια δεν μου έφερες...Σηκώνεται ο άνδρας και λέει: -Έχεις δίκιο... Αχ... Άγιε Φανούριε, φανέρωσέ μου ένα κουτί σοκολατάκια. Τότε βγαίνει ο γκόμενος από την ντουλάπα: -Εκ μέρους του Αγίου Φανουρίου, τα σοκολατάκια που ζητήσατε. Τα δίνει και φεύγει. Κόκκαλο ο σύζυγος! -Αγάπη μου, λέει πάλι η γυναίκα. Τόσο καιρό έλειπες και ούτε ένα μπουκέτο λουλούδια δεν μου έφερες. Σηκώνεται ο άνδρας και λέει: -Άγιε Φανούριε, φανέρωσέ μου ένα μπουκέτο λουλούδια! Βγαίνει ο γκόμενος κάτω από το κρεβάτι και λέει: -Εκ μέρους του Αγίου Φανουρίου, τα λουλούδια που ζητήσατε... Τα δίνει και φεύγει. Ξαναμένει άγαλμα ο σύζυγος... Ο τρίτος δεν αντέχει, έχει παγώσει από το κρύο στο μπαλκόνι και αποφασίζει να μπει στο δωμάτιο: -Συγγνώμη... Εκ μέρους του Αγίου Φανουρίου έρχομαι. Επειδή κλείνουμε στις 19:00, μήπως θέλετε τίποτε άλλο...;

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο συγκεκριμένο αφηγηματικό ανέκδοτο το χιούμορ προκαλείται από μία σειρά χιουμοριστικών φράσεων (jab lines), οι οποίες είναι οι εξής:

• «Αχ... Άγιε Φανούριε, φανέρωσέ μου ένα κουτί σοκολατάκια».
• «Άγιε Φανούριε, φανέρωσέ μου ένα μπουκέτο λουλούδια».
• «Ανοίγει την πόρτα και βλέπει έναν άλλο γείτονα με ένα μπουκέτο λουλούδια. Τον παίρνει στο δωμάτιο και κάνουν σεξ».
• «Ανοίγει την πόρτα, και βλέπει έναν παλιό γκόμενο που δεν της είχε φέρει τίποτε. Πηγαίνουν στην κρεβατοκάμαρα και αρχίζουν πάλι το σεξ».
• «Ανοίγει την πόρτα και βλέπει τον άνδρα της. Τον παίρνει και πηγαίνουν στην κρεβατοκάμαρα και αρχίζουν τα... προκαταρκτικά».
• «Τότε βγαίνει ο γκόμενος από την ντουλάπα. Εκ μέρους του Αγίου Φανουρίου, τα σοκολατάκια που ζητήσατε».
• «Βγαίνει ο γκόμενος κάτω από το κρεβάτι και λέει: Εκ μέρους του Αγίου Φανουρίου, τα λουλούδια που ζητήσατε...»

Επιπροσθέτως, χιούμορ προκαλείται και από την ατάκα (punch line) του ανεκδότου «Συγγνώμη... Εκ μέρους του Αγ. Φανουρίου έρχομαι. Επειδή κλείνουμε στις 19:00, μήπως θέλετε τίποτε άλλο…;»

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Στο συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο οι ανωτέρω φράσεις θεωρούνται χιουμοριστικές, γιατί συντελούν στην ανατροπή μιας σειράς προσδοκιών. Στις δύο πρώτες χιουμοριστικές φράσεις μπορούμε να υποθέσουμε ότι το χιούμορ πηγάζει από τη μη προσδοκώμενη συμπεριφορά του θρησκευόμενου ναυτικού, ο οποίος θεωρεί ότι ένας άγιος μπορεί να εισακούσει ένα αίτημά του και μάλιστα να του εμφανίσει υλικά αντικείμενα, όπως τα σοκολατάκια και τα λουλούδια. Στις τρεις επόμενες χιουμοριστικές φράσεις το χιούμορ προκαλείται από το γεγονός ότι η συμπεριφορά της πρωταγωνίστριας της ιστορίας αποκλίνει από την αναμενόμενη/προσδοκώμενη συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, η γυναικεία φιγούρα της ιστορίας, για την οποία γνωρίζουμε ότι είναι γυναίκα ναυτικού, παρουσιάζεται να έχει πολλές παράλληλες εξωσυζυγικές σχέσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με τις συγκεκριμένες φράσεις φαίνεται να κάνει σεξ με τέσσερεις διαφορετικούς άντρες (δύο γείτονες, έναν πρώην σύντροφό της και τον σύζυγό της), διαδοχικά, σε διαφορετικά δωμάτια του ίδιου σπιτιού. Η συμπεριφορά αυτή αίρει τις εξής δύο προσδοκίες: πρώτον, η γυναίκα αναμένεται να είναι πιστή στο σύζυγό της, και δεύτερον, ακόμα και αν δεν είναι πιστή στο σύζυγό της, αναμένεται να έχει έναν εραστή και όχι πολλούς ταυτόχρονα.

Ως προς τις δύο τελευταίες χιουμοριστικές φράσεις, σε αυτές εντοπίζεται η εξής ασυμβατότητα. Οι παράνομοι εραστές της πρωταγωνίστριες της ιστορίας, αντί να παραμείνουν κρυμμένοι, προκειμένου να μην τους δει ο σύζυγός της ερωμένης τους, πράττουν με τρόπο μη αναμενόμενο, καθώς εμφανίζονται μπροστά του. Μάλιστα, ο καθένας εξ αυτών προσφέρει ό,τι ζητάει ο σύζυγος της γυναίκας από τον άγιο Φανούριο (σοκολατάκια και λουλούδια). Αξίζει δε να σημειωθεί ότι παρουσιάζονται ως απεσταλμένοι του αγίου, γεγονός που προκαλεί χιούμορ και γέλιο, καθότι αποκλίνει από τις ισχύουσες επιστημονικές αντιλήψεις σχετικά με την ύπαρξη των αγίων και την επικοινωνία τους με τους θνητούς.

Χιούμορ προκαλεί και η ατάκα με την οποία ολοκληρώνεται το αφηγηματικό ανέκδοτο («Συγγνώμη... Εκ μέρους του Αγ. Φανουρίου έρχομαι. Επειδή κλείνουμε στις 19:00, μήπως θέλετε τίποτε άλλο…;»). Στην παρούσα φράση το χιούμορ πηγάζει από τη μη προσδοκώμενη συμπεριφορά του τρίτου κρυμμένου εραστή, ο οποίος έχοντας ακούσει το σύζυγο της γυναίκας να ζητάει διάφορα δώρα από τον άγιο Φανούριο, προβάλλει για τον εαυτό του την ταυτότητα του πωλητή σε ένα υποθετικό κατάστημα, το οποίο διευθύνει ο άγιος Φανούριος, και ρωτάει το σύζυγο της γυναίκας αν χρειάζεται τίποτε άλλο, διότι το κατάστημα κλείνει στις 19:00.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική Ανάγνωση

Αυτές οι μη αναμενόμενες συνθήκες της ιστορίας περιέχουν παραδοχές με έντονα στοιχεία σεξισμού προς τις γυναίκες ναυτικών, οι οποίες θεωρούνται άτομα ελεύθερων ηθών και έχουν στιγματιστεί ως άπιστες στο συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο. Οι ιδιότητες αυτές τους αποδίδονται εξ αιτίας του επαγγέλματος των συζύγων τους, το οποίο τους υποχρεώνει να απουσιάζουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα από το σπίτι και την οικογένειά τους. Το παρόν ανέκδοτο στοχοποιεί το σύνολο των μελών αυτής της κατηγορίας (γυναίκες ναυτικών). Παράλληλα, μέσω της στοχοποίησης του θρησκευόμενου συζύγου-ναυτικού, που ζητά δώρα από τον άγιο Φανούριο, στιγματίζεται κάθε μέλος της κατηγορίας των θρησκευόμενων ανθρώπων που πιστεύουν στην ύπαρξη των αγίων και στη δυνατότητα επικοινωνίας μαζί τους.

Διδακτική Πρόταση

Το κείμενο αυτό έχει περιληφθεί σε μία ενδεικτική διδακτική πρόταση