Φυλακή

Κείμενο

Κλείνουν φυλακή ένα Γερμανό, ένα Γάλλο και ένα Πόντιο ισόβια. Αποφασίζουν να τους χώσουν σε ένα μπουντρούμι και να μην έχουν επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο για όλη τους τη ζωή. Τους επιτρέπουν όμως να πάρουν από ένα αντικείμενο, δικιάς τους επιλογής. Διαλέγει λοιπόν ο Γερμανός ένα σκάκι: «Μ΄ αυτό θα περνάω τον καιρό μου είναι παιχνίδι που δεν το βαριέσαι ποτέ.» Ο Γάλλος διαλέγει μια τράπουλα: «Μ΄ αυτή μπορείς να παίξεις όχι ένα αλλά πολλά διαφορετικά παιχνίδια και εγώ τα ξέρω όλα. Σίγουρα θα είμαι απασχολημένος για πολλά χρόνια.» Διαλέγει και ο Πόντιος ένα κουτί tampon. «Καλά ρε,» του λένε οι άλλοι δύο, «τι θα κάνεις με αυτό; Χαζός είσαι;» Και τους απαντάει ο Πόντιος: «Τι θα κάνω μ΄αυτό; Διαβάστε εδώ τι γράφει... Μπορείτε να κάνετε ιππασία, κολύμβηση, ορειβασία, θαλάσσια σπορ...»

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο αφηγηματικό αυτό ανέκδοτο το χιούμορ προκαλείται από την ατάκα (punch line) του ανεκδότου («Τι θα κάνω μ΄αυτό; Διαβάστε εδώ τι γράφει... Μπορείτε να κάνετε ιππασία, κολύμβηση, ορειβασία, θαλάσσια σπορ...»), η οποία συντελεί στην επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Στο συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο το χιούμορ προκαλείται από την ανατροπή μιας σειράς προσδοκιών σχετικά με την επιλογή αντικειμένου από τον Πόντιο ισοβίτη. Συγκεκριμένα, οι αναγώστ(ρι)ες θα ανέμεναν να διαβάσουν ότι ο Πόντιος επέλεξε με τη σειρά του κάποιο αγαπημένο του αντικείμενο ώστε να περνάει την ώρα του στη φυλακή, όπως ο Γάλλος και ο Γερμανός. Και οι δύο επέλεξαν αγαπημένα τους παιχνίδια (σκάκι και τράπουλα) που θα μπορούν να τους κρατούν απασχολημένους. Αντίθετα, ο Πόντιος επέλεξε ένα ταμπόν. Η επιλογή του αυτή, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε την απορία και την έκπληξη των άλλων ισοβιτών, καθότι ο Πόντιος δε θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ταμπόν βάσει της φυσιολογίας του. Ως γνωστόν, το ταμπόν χρησιμοποιείται από γυναίκες κατά τη διάρκεια της έμμηνης ρήσης. Ο λόγος της μη αναμενόμενης και ασύμβατης αυτής επιλογής αποκαλύπτεται στην ατάκα του ανεκδότου που συντελεί και στην επανερμηνεία του κειμένου. Όπως φαίνεται, ο Πόντιος παρεξήγησε τις αναγραφόμενες οδηγίες στο κουτάκι με τα ταμπόν και θεώρησε ότι το ταμπόν είναι ένα εξάρτημα που επιτρέπει στους/τις χρήστ(ρι)ές του να κάνουν ιππασία, κολύμβηση, ορειβασία και θαλάσσια σπορ. Η μη προσδοκώμενη άγνοια εκ μέρους του Πόντιου της χρησιμότητας του ταμπόν, του γεγονότος δηλαδή ότι οι γυναίκες μπορούν να κάνουν τις παραπάνω αθλητικές δραστηριότητες φορώντας το ταμπόν και χωρίς το φόβο να λερωθούν, προκαλεί το χιούμορ και το γέλιο στο παρόν ανέκδοτο.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Μέσω των παραπάνω συνθηκών της ιστορίας, το παρόν ανέκδοτο στιγματίζει την εθνοτικη ομάδα των Ποντίων ως αφελών και διανοητικά κατώτερων ανθρώπων, και διαιωνίζει την αρνητική στάση απέναντι στη συγκεκριμένη ομάδα. Διά της στοχοποίησης του συγκεκριμένου Πόντιου, που θεώρησε ότι το ταμπόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από άντρες και μάλιστα για την πραγματοποίηση αθλητικών δραστηριοτήτων, στιγματίζονται όλα τα μέλη της συγκεκριμένης εθνοτικής κατηγορίας, τα οποία αντιμετωπίζονται υποτιμητικά, όταν επιχειρούν να ενταχθούν στο κυρίαρχο κοινωνικό πλαίσιο και σε σύγκριση με άλλες εθνοτικές ομάδες, όπως αυτές των Γάλλων και των Γερμανών που προβάλλονται ως ανώτερες και κυρίαρχες. Έτσι, ανέκδοτα όπως αυτό, τα οποία συνδέουν στερεοτυπικά και ουσιοκρατικά την εθνοτική ομάδα των Ποντίων με το χαρακτηριστικό της ευήθειας, συντελούν στη διάδοση του ρατσισμού και της απομόνωσης της συγκεκριμένης φυλετικής ομάδας, αναπαράγοντας παράλληλα την κυρίαρχη ιδεολογία περί εθνικής ομοιογένειας.