Πετρελαιοφόρο

Κείμενο

Το τεράστιο πετρελαιοφόρο διασχίζει τον ωκεανό. Το ταξίδι είναι πολυήμερο και στο τυπικά ανδρικό πλήρωμα υπάρχει αυτή τη φορά και μια γυναίκα. Η παρουσία της δεσποινίδας ασυνήθιστη καθώς είναι, έχει δημιουργήσει περίεργες καταστάσεις... Τις πρώτες μέρες όλα κυλάνε ήρεμα, ο αντρικός πληθυσμός ήρεμος κι ευγενικός. Τις επόμενες μέρες κάποιοι μικρό εκνευρισμοί. Έχει μπει η τρίτη εβδομάδα και τα πρώτα ξεσπάσματα προμηνύουν θύελλα... Την κατάσταση προσπαθεί να προλάβει ο πλοίαρχος. Μαζεύει τα αρσενικά μέλη του πληρώματος και τους λέει: -Κύριοι, μετά από τόσες μέρες η κυρία αισθάνεται ανία και για να σας φύγει ο πειρασμός που είναι μόνη της αποφάσισα να τη φλερτάρω εγώ σαν πλοίαρχος. -Τι είπες; Πετάγεται ο θερμόαιμος Ιταλός. Υπάρχει Ιταλός επάνω στο πλοίο και θα δοκιμάσει άλλος να φλερτάρει; Δεν θα είστε καλά! -Κύριοι, σας παρακαλώ, πετάγεται ο Γάλλος, το φλερτ, ως γνωστόν, είναι ειδικότητα των Γάλλων. Ο καβγάς δεν αργεί να ανάψει. Κάθε ένας, για τους δικούς του λόγους υποστηρίζει ότι το φλερτάρισμα είναι προσωπική του υπόθεση. Σ' όλο αυτό το διάστημα ο Έλληνας, αδιάφορος, μασουλάει πασατέμπο και αγναντεύει το πέλαγος. Εκνευρισμένος ο πλοίαρχος του φωνάζει: -Εσύ δεν ενδιαφέρεσαι να φλερτάρεις την κυρία; - Τι να σας πω κύριε πλοίαρχε, τρεις εβδομάδες τώρα την πηδάω. Αν θέλετε όμως τη φλερτάρω κιόλας.

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο παρόν ανέκδοτο το χιούμορ προκαλείται από τη φράση "Τι να σας πω κύριε πλοίαρχε, τρεις εβδομάδες τώρα την πηδάω. Αν θέλετε όμως τη φλερτάρω κιόλας.", η οποία αποτελεί την ατάκα (punch line) του ανεκδότου, καθώς βρίσκεται στο τέλος του κειμένου και συντελλεί στην επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Στο συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο το χιούμορ πηγάζει από τη μη αναμενόμενη συμπεριφορά του Έλληνα ναυτικού ως προς την εκδήλωση ερωτικού ενδιαφέροντος προς τη γυναίκα που ταξιδεύει μαζί με το ανδρικό πλήρωμα στο εν λόγω πετρελαιοφόρο. Συγκεκριμένα, οι άνδρες πλοίαρχοι λόγω της μακρόχρονης μη συναναστροφής τους με γυναίκες είθισται να εκδηλώνουν έντονο ενδιαφέρον προς αυτές, όταν τύχει να βρίσκονται ανάμεσά τους. Στο πλαίσιο αυτό είναι κυρίαρχο το πρότυπο της αρσενικότητας και θεμελιακά χαρακτηριστικά αυτού του προτύπου είναι η προσέγγιση των γυναικών και η εκδήλωση ενδιαφέροντος προς το πρόσωπό τους (φλερτ). Αυτό είθισται να αποτελεί το πρώτο βήμα της συναναστροφής μεταξύ ανδρών και γυναικών στις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις. Βάσει αυτού του προτύπου οικοδομείται ο πλοίαρχος, καθώς και ο Ιταλός και ο Γάλλος ναύτης του πληρώματος. Η συμπεριφορά τόσο του Ιταλού όσο και του Γάλλου ανακαλούν γνωσιακά σχήματα που συνδέουν στερεοτυπικά τους Ιταλούς και τους Γάλλους άνδρες με την επιθυμία προσέγγισης και την εκδήλωση ερωτικών διαθέσεων προς τις γυναίκες. Αντίθετα με τους προαναφερθέντες, ο Έλληνας ναυτικός σκιαγραφείται ως αδιάφορος και δεν εκδηλώνει κανένα ενδιαφέρον προσέγγισης και διεκδίκησης της γυναίκας που έχει αναστατώσει το πλήρωμα. Μάλιστα, παρουσιάζεται χιουμοριστικά να τρώει πασατέμπο και να αγναντεύει το πέλαγος. Σε αυτή τη μη προσδοκώμενη συμπεριφορά του Έλληνα ναυτικού έρχεται να ρίξει φως η ατάκα του ανεκδότου, προκαλώντας έτσι την επανερμηνεία του. Συγκεκριμένα, ο Έλληνας ναυτικός δεν ενδιαφέρεται να φλερτάρει την εν λόγω γυναίκα, διότι όπως αποκαλύπτει έχει ήδη συνευρεθεί ερωτικά μαζί της, προσπερνώντας το βήμα του φλερτ. Σε αυτή τη μη εκλεπτυσμένη και κατά τι σεξιστική συμπεριφορά έγκειται η ασυμβατότητα που προκαλεί χιούμορ και γέλιο.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Η αποκλίνουσα, ασύμβατη και χιουμοριστικά στιγματισμένη συμπεριφορά του Έλληνα ναυτικού αναδεικνύει συγκεκριμένες ιδεολογίες αρσενικότητας. Με υπόρρητο και έμμεσο τρόπο, οι μη εκλεπτυσμένοι άνδρες που συνευρίσκονται σεξουαλικά με γυναίκες χωρίς να προηγηθεί φλερτ, συγκρινόμενοι με την εκλεπτυσμένη αρσενικότητα, εκλαμβάνονται ως περίεργοι, αποκλίνοντες και ασύμβατοι. Η ιδεολογία που προωθεί το συγκεκριμένο ανέκδοτο υποδεικνύει ένα συγκεκριμένο πρότυπο συσχετισμού ανδρών και γυναικών που συμπεριλαμβάνει το φλερτ. Σε περίπτωση που σε τέτοιου είδους περιστάσεις τα άτομα εκδηλώνουν μία λιγότερο λεπτή αρσενικότητα, τότε εκλαμβάνονται ως αστείοι/ες και περιορισμένοι/ες στο δικό τους «αποκλίνον» τραχύ και άκομψο ύφος, από το οποίο δεν μπορούν να ξεφύγουν.

Παράλληλα, η μη αναμενόμενη συμπεριφορά του Έλληνα ναυτικού στιγματίζει τόσο τον ίδιο όσο και τα υπόλοιπα μέλη της κατηγορίας των Ελλήνων ναυτικών που δεν επιδεικνύουν ευγενική και λεπτή συμπεριφορά προς τις γυναίκες, αντίθετα με τον εκλεπτυσμένο τρόπο συμπεριφοράς των Γάλλων και των Ιταλών. Η συμπεριφορά του Έλληνα, όπως αυτή απεικονίζεται στο συγκεκριμένο ανέκδοτο, φαίνεται να αποκλίνει από την κυρίαρχη ευρωπαϊκή νόρμα και, έτσι, να στοχοποιείται χιουμοριστικά. Η αντίθεση αυτή στιγματίζει τους Έλληνας ναυτικούς εν γένει και επιβάλλει τον ευρωπαϊκό ιδεολογία της λεπτότητας και της τρυφερότητας ως νόρμα με την οποία τα υπόλοιπα έθνη οφείλουν να συμμορφωθούν.