Τηλεφώνημα

Κείμενο

Προσγειώνεται αναγκαστικά αεροπλάνο στην Σαχάρα µε Μπους, Πούτιν και Κωστάκη µέσα... Έχοντας πρόβλημα στα όργανα επικοινωνίας µιας και κανείς δεν ξέρει ότι είναι εκεί, τι να κάνουν, περπατάνε....Κάποια στιγµή ξεθεωµένοι, βλέπουν µία όαση στην οποία υπάρχει µόνο ένα µπουρδέλο! Φωτάκια, πουτάνες παντού. Ρωσιδάκια λαχταριστά, νερά τρεχούµενα και SPA, υδροµασάζ, τζακούζι και τα ρέστα, το τέλειο µέρος... Επιτέλους τηλέφωνο, λέει ο Μπους, και φυσικά σαν πλανητάρχης θα τηλεφωνήσω πρώτος να 'ρθουν να µε πάρουν!! Πάει πρώτα ο Μπους λοιπόν, και βγαίνει η τσατσά... -Γεια σας... Είµαι ο Μπους από το U.S.A και θέλω να κάνω ένα τηλεφώνηµα στην χώρα µου. -Μα ασφαλώς κε Μπούς ... Δεν χρειάζεται να συστηθείτε. Είστε πολύ γνωστός εδώ. Το τηλεφώνηµα στοιχίζει 100.000 δολάρια. -Μα καλά... 100.000 δολάρια για ένα τηλελώνηµα;;; -Μία είναι η όαση... Ένα το τηλέφωνο... καπιταλισµός κύριε Μπους, προσφορά και ζήτηση... Εάν δεν θέλετε, δεν πειράζει... Τι να κάνει αναγκάζεται να δώσει τα χρήµατα για να κάνει το τηλεφώνηµά του... Πάει µετά ο Πούτιν... Γεια σας... Είµαι ο Πούτιν από την Ρωσία και θέλω να κάνω ένα τηλεφώνηµα στην χώρα µου... -Μα ασφαλώς κε Πούτιν... Δεν χρειάζεται να συστηθείτε... Είστε πολύ γνωστός εδώ... Το τηλεφώνηµα στοιχίζει 70.000 δολάρια! Το ακούει ο Μπους και λέει µε παράπονο: -Μα καλά εµένα µου πήρατε 100.000 δολάρια. -Εντάξει, Ρωσία, πρώην Σοβιετική Ένωση... οικονοµική κρίση... Τι να κάνουµε, ξέρετε εσείς .. Τέλος πάντων κάνει και το τηλεφώνηµα ο Πούτιν... Ο Κωστάκης ξεροκαταπίνει γιατί σκέφτεται ότι αν στους άλλους που είναι πασίγνωστοι ζητήσανε τέτοια τρελά ποσά, τον ίδιο θα τον σκίσουνε. Τι να κάνει, όµως, πάει. -Γεια σας... Δε µε ξέρετε αλλά είµαι ο Κωστάκης ο Καραµανλής από την Ελλάδα και θέλω να κάνω ένα τηλεφώνηµα στην χώρα µου... -Μα κε Κωστάκη δεν χρειάζεται να συστηθείτε... Δε φανταζόμασταν ποτέ ότι θα καταφέρουµε να σας γνωρίσουµε. Βεβαίως και να κάνετε το τηλεφώνημα που θέλετε... Είστε και τυχερός, θα σας στοιχίσει µόνο 1 EURO!!!!! Το ακούει ο Μπους µε τον Πούτιν και τρελαίνονται. -Μα καλά εµείς για να τηλεφωνήσουµε έπρεπε να πληρώσουµε 100.000 & 70.000 δολάρια, και ο Κωστάκης θα πληρώσει µόνο 1 EURO??? -Κοιτάξτε να δείτε, από μπουρδέλο σε μπουρδέλο είναι αστική χρέωση!

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο παρόν ανέκδοτο, χιούμορ προκαλείται από τις εξής χιουμοριστικές φράσεις (jab lines):

• "Κάποια στιγµή ξεθεωµένοι, βλέπουν µία όαση στην οποία υπάρχει µόνο ένα µπουρδέλο! Φωτάκια, πουτάνες παντού. Ρωσιδάκια λαχταριστά, νερά τρεχούµενα και SPA, υδροµασάζ, τζακούζι και τα ρέστα, το τέλειο µέρος..."
• "Το τηλεφώνηµα στοιχίζει 100.000 δολάρια"
• "Το τηλεφώνηµα στοιχίζει 70.000 δολάρια!"

Ακόμη, χιούμορ πηγάζει και από τη φράση "Ε-Κοιτάξτε να δείτε, από μπουρδέλο σε μπουρδέλο είναι αστική χρέωση!", η οποία αποτελεί την ατάκα (punch line) του ανεκδότου, καθώς βρίσκεται στο τέλος του κειμένου και συντελεί στην επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Το χιούμορ στο ανέκδοτο αυτό προκαλείται από την ανατροπή μιας σειράς προσδοκιών. Συγκεκριμένα, οι αναγνώστ(ρι)ες του παρόντος αφηγηματικού ανεκδότου θα ανέμεναν να διαβάσουν ότι οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί εντόπισαν μία όαση με πυκνή βλάστηση, νερό και παραδοσιακές κατοικίες που σχηματίζονται γύρω από την όαση. Αντί αυτού, φέρονται να βρίσκουν μόνον έναν οίκο ανοχής, ο οποίος μάλιστα διαθέτει πολυτελείς ανέσεις, όπως υδρομασάζ και τζακούζι, καθώς και εκδιδόμενες γυναίκες ρωσικής καταγωγής. Η συνθήκη αυτή άρει το γνωσιακό σχήμα που αφορά στο τι είθισται να εντοπίζει κανείς/καμία σε μία όαση, και ως εκ τούτης της ασυμβατότητας προκαλείται γέλιο. Στόχος του χιούμορ και του γέλιου είναι κατά κύριο λόγο εδώ οι Ρωσίδες που στερεοτυπικά έχουν συνδεθεί -στο συγκεκριμένο πολιτισμικό περικείμενο- με το επάγγελμα της εκδιδόμενης.

Ακόμη, στη δεύτερη και την τρίτη χιουμοριστική φράση, το χιούμορ απορρέει από το υπέρογκο ποσό που ζητά η διαχειρίστρια του οίκου ανοχής τόσο από τον Μπους όσο και από τον Πούτιν, που επιθυμούν να τηλεφωνήσουν στους δικούς τους. Το κόστος ενός τηλεφωνήματος δεν είθισται να ξεπερνά το ποσό μερικών δολαρίων στο συγκεκριμένο πλαίσιο. Όπως σημειώνει η διαχειρίστρια του οίκου, ωστόσο, το ποσόν του τηλεφωνήματος ορίζεται βάσει του μηχανισμού της προσφοράς και της ζήτησης στο πλαίσιο της ελεύθερης καπιταλιστικής αγοράς. Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να πληρώσουν το ποσό αυτό, αν θέλουν να πραγματοποιήσουν το τηλεφώνημά τους. Η ενεργοποίηση του σχήματος της υπερβολής (100.000 και 70.000 δολάρια) στοχεύει, έτσι, στη στοχοποίηση των μηχανισμών της φιλελεύθερης οικονομίας και συγκεκριμένα της μη ελεγχόμενης ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της ύπαρξης μονοπωλίων, όπως ο εν λόγω οίκος ανοχής.

Εν συνεχεία, θα ανέμενε κανείς/καμία να ζητηθεί ένα αντίστοιχα υπέρογκο ποσό και στον πρώην Έλληνα πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή, για το τηλεφώνημα που ζήτησε να κάνει με τη σειρά του στη χώρα του μετά την αναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους στο οποίο μετέβαινε. Αντίθετα με την προσδοκία αυτή, όμως, η διαχειρίστρια ζήτησε από τον Έλληνα πρωθυπουργό μόλις 1 ευρώ. Η μη αναμενόμενη αυτή κίνηση προκάλεσε την απορία και την αντίδραση των άλλων δύο πολιτικών. Η ατάκα του ανεκδότου ήρθε, ωστόσο, να ρίξει φως σε αυτή την απροσδόκητη κίνηση και να συμβάλει στην επανερμηνεία του ανεκδότου. Κατά τα λεγόμενα της διαχειρίστριας, η τόσο χαμηλή τιμή του τηλεφωνήματος, η οποία αναμένεται σε αστικές και όχι υπεραστικές χρεώσεις, όπως οι προαναφερόμενες, οφείλεται στο γεγονός ότι και η Ελλάδα μοιάζει με έναν οίκο ανοχής. Η ενεργοποίηση του μηχανισμού της μεταφοράς/παρομοίωσης εν προκειμένω στόχο έχει να στιγματίσει την έλλειψη οργάνωσης και τις παράνομες πρακτικές στην Ελλάδα, που ομοιάζουν με αυτές ενός οίκου ανοχής. Αξίζει να σημειωθεί ότι η λέξη "μουρδέλο" (από τη μεσαιωνική Γαλλική λέξη "bordel" = σπίτι φτιαγμένο με σανίδες) στην ελληνική καθομιλουμένη χρησιμοποιείται σε μη τυπικές γλωσσικές περιστάσεις, για να αναφερθεί κυριολεκτικά στον οίκο ανοχής και μεταφορικά στην έλλειψη τάξης σε ένα πλαίσιο. Το χιούμορ εν προκειμένω αντλεί από την πολυσημία της λαϊκής αυτής λέξης.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Οι παραπάνω μη αναμενόμενες συνθήκες της ιστορίας φέρουν έντονο ιδεολογικό φορτίο και αναδεικνύουν αφενός σεξιστικές και αφετέρου ρατσιστικές παραδοχές. Ως προς τη σύνδεση των Ρωσίδων γυναικών με την εργασία σε οίκους ανοχής, αξίζει να σημειώσουμε ότι αυτή η επαγγελματική ιδιότητα των Ρωσίδων στην Ελλάδα αποδίδεται ουσιοκρατικά και στερεοτυπικά στη συγκεκριμένη κατηγορία γυναικών βάσει της εθνοτικής τους προέλευσης. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και την επερχόμενη οικονομική και πολιτική αστάθεια ση Ρωσία, πολλές Ρωσίδες κατέφυγαν στην Ελλάδα και αναγκάστηκαν να εργαστούν σε οίκους ανοχής ελλείψει άλλων εργασιακών ευκαιριών και για βιοποριστικούς λόγους. Η ουσιοκρατική τους σύνδεση με το επάγγελμα αυτό, ωστόσο, είναι αυθαίρετη. Το ανέκδοτο αυτό αναπαράγει αυτή τη σύνδεση διά της χιουμοριστικής στοχοποίησης των Ρωσίδων εργαζόμενων στον εν λόγω οίκο, καθώς και τις ρατσιστικές και σεξιστικές παραδοχές που εμπερικλείει.

Ως προς τη στοχοποίηση των μηχανισμών της καπιταλιστικής οικονομίας, αυτή αναδεικνύει συγκεκριμένες πολιτικές πεποιθήσεις. Συγκεκριμένα, μέσω του σχήματος της υπερβολής το ανέκδοτο στιγματίζει τις καπιταλιστικές πρακτικές της φιλελεύθερης οικονομίας και συγκεκριμένα το νόμο περί προσφοράς και ζήτησης, καθώς και τη μη ελεγχόμενη ύπαρξη μονοπωλίων, η λογική των οποίων διέπει και τον εν λόγω οίκο ανοχής.

Τέλος, η μη αναμενόμενη αντιμετώπιση του Έλληνα πρωθυπουργού φέρει και αυτή έντονες ρατσιστικές παραδοχές σε βάρος του ελληνικού κράτους. Διά της παρομοίωσης του ελληνικού κράτους με οίκο ανοχής, στιγματίζεται η έλλειψη οργάνωσης, τάξης και νομιμότητας στο ελληνικό κράτος, το οποίο σε σύγκριση με το αμερικανικό και το ρωσικό παρουσιάζεται ως αποκλίνον. Αντιθέτως, η υπαινισσόμενη οργάνωση και ευταξία που διαπνέει τα άλλα δύο κράτη ανάγεται σε νόρμα προς την οποία οφείλει να συμμορφωθεί και το ελληνικό κράτος. Έτσι, το παρόν ανέκδοτο προωθεί τις πρακτικές του αμερικανικού και του ρωσικού κράτους ως τις μόνες "σωστές", και ως εκ τούτου αναπαράγει την ιδεολογία της πολιτικής ομοιογένειας στο δυτικό κόσμο.