Γέροι

Κείμενο

Δυο γέροι συνταξιούχοι κάθονταν παρέα. -Μήτσο είμαι 73 ετών και είμαι όλο πόνους και προβλήματα. -Νομίζω ότι και εσύ στην ίδια ηλικία είσαι. Πώς αισθάνεσαι; -Τι να σου πω; Εγώ αισθάνομαι σαν νεογέννητο μωρό. -Έλα ρε!!! Σαν μωρό;;; -Ναι, χωρίς μαλλιά, χωρίς δόντια, και μόλις χέστηκα πάνω μου.

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο αφηγηματικό αυτό ανέκδοτο το χιούμορ πηγάζει από τη χιουμοριστική φράση (jab line) "Τι να σου πω; Εγώ αισθάνομαι σαν νεογέννητο μωρό.", καθώς και από την ατάκα (punch line) του ανεκδότου "Ναι, χωρίς μαλλιά, χωρίς δόντια, και μόλις χέστηκα πάνω μου", η οποία συντελεί στην επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Στο συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο οι παραπάνω φράσεις είναι χιουμοριστικές, διότι συντελούν στην ανατροπή μιας σειράς προσδοκιών σχετικά με την υγεία και τη φυσική κατάσταση των ηλικιωμένων. Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα κυρίαρχο είναι το πρότυπο της σωματικής κατάπτωσης, η οποία συνοδεύεται από την απώλεια των μαλλιών και της οδοντοστοιχίας. Σε αυτό το πλαίσιο περί γήρανσης, προβάλλονται ως ασύμβατα τα λόγια του ηλικιωμένου άνδρα του ανεκδότου, ο οποίος ισχυρίζεται ότι νιώθει σαν νεογέννητο μωρό. Η συνθήκη αυτή της ιστορίας παρουσιάζεται ως ασύμβατη με την κυρίαρχη ιδεολογία περί κακής γήρανσης και έτσι προκαλεί χιούμορ και γέλιο διά του μηχανισμού της παρομοίωσης του ηλικιωμένου με μωρό. Ωστόσο, η ατάκα του ανεκδότου προκαλεί την επανερμηνεία των λόγων του ηλικιωμένου άντρα και τον στοχοποιεί χιουμοριστικά, καθότι αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία περί σωματικής κατάπτωσης. Συγκεκριμένα, ο ηλικιωμένος άνδρας φαίνεται να μεταφέρει ορισμένες από τις ιδιότητες των μωρών στον εαυτό του, και συγκεκριμένα αυτές που χαρακτρίζουν και τους/τις ηλικιωμένους/ες (δηλ. απώλεια δοντιών, απώλεια μαλλιών και αδυναμία ελέγχου των σωματικών λειτουργιών). Η κατακλείδα αυτή, λοιπόν, αίρει την προσδοκία που είχε δημιουργήσει το προηγούμενο εκφώνημα του ηλικιωμένου, ότι δηλαδή έχει τόσο καλή φυσική κατάσταση όσο τα μωρά, και έτσι τον στιγματίζει διά του χιούμορ.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Αυτές οι μη αναμενόμενες συνθήκες της ιστορίας περιέχουν ιδεολογικές παραδοχές σχετικά με τις δυνάμεις και τον τρόπο γήρανσης των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας. Τα άτομα αυτά, στο συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο, δεν αναμένεται να έχουν καλή φυσική και σωματική κατάσταση. Στο ανέκδοτο αυτό η ατάκα στοχοποιεί το συγκεκριμένο ηλικιωμένο άνδρα και κατ’ επέκταση όλα τα μέλη της ίδιας ηλικιακής ομάδας που, σύμφωνα με τις αντιλήψεις και τις παραδοχές που βρίσκονται σε κοινωνική κυκλοφορία, οφείλουν να ακολουθούν το πρότυπο της σωματικής κατάπτωσης και παρακμής. Έτσι, διά του χιούμορ το ανέκδοτο αυτό αναπαράγει τη συγκεκριμένη κυρίαρχη ιδεολογία και φέρει ως εκ τούτου ισχυρό ιδεολογικό φορτίο.