Αδάμ & Εύα

Κείμενο

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο παραπάνω ανέκδοτο χιούμορ προκαλείται από την ατάκα (punch line) του ανεκδότου (Ο Αδάμ ξεβράκωτος και οι δύο ξυπόλητοι, κοιμούνται κάτω από ένα δένδρο, έχουν μόνο ένα μήλο για να φάνε, δεν διαμαρτύρονται και επιπλέον οι μαλάκες πιστεύουν ότι είναι στον Παράδεισο. Είναι σίγουρα Έλληνες!!) που εντοπίζεται στο τέλος του ανεκδότου και προκαλεί την επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Το χιούμορ πηγάζει από την ανατροπή μίας προσδοκώμενης κατάστασης. Συγκεκριμένα, στο παραπάνω ανέκδοτο ανακαλούνται συγκεκριμένες στερεοτυπικές συνδέσεις ανάμεσα σε κάποια εξωτερικά χαρακτηριστικά και κάποιες φυλετικές ομάδες. Τα λεγόμενα του Γερμανού πρωταγωνιστή παραπέμπουν στο γνωσιακό σχήμα που συσχετίζει το καλογυμνασμένο και όμορφο σώμα με την εξωτερική εμφάνιση των Γερμανών/ίδων. Κατ' αναλογία, το ερωτικό στοιχείο που εντοπίζει ο Γάλλος στον πίνακα του Αδάμ και της Εύας φέρνουν στο νου το γνωσιακό σχήμα που συσχετίζει τη Γαλλία με το ρομαντισμό, ενώ τα λόγια του Άγγλου ανακαλούν τη στερεοτυπική σύνδεση των Βρετανών/ίδων με την ηρεμία και τη λεπτότητα. Στο πλαίσιο αυτό, στο οποίο και οι τρεις Ευρωπαίοι επισημαίνουν θετικά στοιχεία για τη χώρα τους και τους/τις κατοίκους της, θα αναμέναμε και ο Έλληνας συμμετέχων να αναγνωρίσει στον πίνακα κάποια θετικά φορτισμένα χαρακτηριστικά του λαού του. Αντί αυτού, ο Έλληνας επισημαίνει την ένδεια του Αδάμ και της Έυας, χαρακτηριστικό που στο νου του συνδέει τις μορφές με ελληνικές φιγούρες. Η μη αναμενόμενη αυτή συμπεριφορά του Έλληνα, ο οποίος εστιάζει σε αρνητικά και όχι θετικά χαρακτηριστικά του λαού του, ανατρέπει τις προσδοκίες μας και ως εκ τούτου προκαλεί χιούμορ και γέλιο. Χιούμορ, επίσης, προκαλεί και η αναπαράσταση των Ελλήνων ως ανθρώπων που δε διαμαρτύρονται για την ένδειά τους, αλλά έχουν την ψευδαίσθηση ότι ζουν στην καλύτερη χώρα του κόσμου, παρά τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Η παραπάνω μη αναμενόμενη συνθήκη του ανεκδότου στιγματίζει με χιουμοριστικό τρόπο τη δυσχερή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την αναπαράσταση των άλλων ευρωπαϊκών λαών. Συγκεκριμένα, λαοί όπως οι Γερμανοί, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι έχουν συνδεθεί με τη λεπτότητα, την ευμάρεια και την ευγένεια, χαρακτηριστικά που φέρουν υψηλό κοινωνικό γόητρο και θεωρούνται πρότυπα προς μίμηση. Η δυσμενής οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, όπως αυτή απεικονίζεται στο συγκεκριμένο ανέκδοτο, φαίνεται να αποκλίνει από την κυρίαρχη ευρωπαϊκή νόρμα και, έτσι, να στοχοποιείται χιουμοριστικά. Η αντίθεση αυτή, καθώς και η βεβαιότητα των Ελλήνων/ίδων ότι ζουν στην καλύτερη χώρα του κόσμου, τους στιγματίζει ως λαό και επιβάλλει τον ευρωπαϊκό Λόγο της οικονομικής ευμάρειας και της τυπικής ευγένειας ως νόρμα με την οποία τα υπόλοιπα έθνη οφείλουν να συμμορφωθούν με στόχο την οικονομική και κοινωνική ομοιογένεια στην Ευρώπη (πρβλ. αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία Ε. Σκούρα).