Κόλαση

Κείμενο

Πεθαίνει λοιπόν ένας Έλληνας και πρέπει να πάει στην κόλαση. Φτάνει στη ρεσεψιόν και ο υπάλληλος του ανακοινώνει ότι επειδή είναι υπήκοος χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να διαλέξει μία από τις κολάσεις των χωρών-μελών. Σκέφτεται λίγο και αποφασίζει να πάει στη γερμανική. Οργανωμένη χώρα σου λέει, τόσα χρόνια στην Ελλάδα τι κατάλαβα, μου βγάλανε το λάδι. Τουλάχιστον, ας πάρω μυρωδιά του τι σημαίνει Ευρώπη, έστω και στην κόλαση. Φτάνει λοιπόν μπροστά στην πύλη της γερμανικής κολάσεως. Μαύρο μάρμαρο, καλογυαλισμένο, σιδερένια πύλη και ψηλά γράφει με μεγάλα γράμματα ΚΟΛΑΣΗ στα γερμανικά. Χτυπάει. Του ανοίγει ένας άψογα ντυμένος υπάλληλος και τον ρωτά τι θέλει. -Να δω, του απαντά εκείνος πώς είναι. -Ούτε να το σκέφτεστε, του απαντά ο υπάλληλος. Όλη την ημέρα μας δέρνουνε με κάτι τεράστια μαστίγια και το βράδυ μας βάζουνε σε κάτι τεράστια βαρέλια γεμάτα σκατά. Φρίκη, φρίκη. Όπου φύγει-φύγει ο ρωμιός....... Δοκιμάζει τις υπόλοιπες κολάσεις, τα ίδια. Έτσι, απογοητευμένος, καταφεύγει στην έσχατη λύση, την ελληνική κόλαση! Φτάνει λοιπόν έξω από την πύλη. Μία πύλη εγκαταλειμμένη, βρώμικη όπου στο ψηλότερο σημείο της υπάρχει με μεγάλα φωσφορίζοντα γράμματα η λέξη ΚΟΛΑΣΗ. Το Κ και το Λ φυσικά δεν ανάβουν. Έτσι, η επιγραφή γράφει -Ο-ΑΣΗ. Ελληνική ανοργανωσιά....μουρμουρίζει.... Όσο πλησιάζει, ακούει κάτι περίεργους θορύβους...... Μοιάζουν με μουσική. Πλησιάζει περισσότερο. Η μουσική πλέον ακούγεται ολοκάθαρα. Μπουζούκια, μπαγλαμάδες κ.λπ. Χτυπάει... Του ανοίγει ένας τύπος κρατώντας μια μπουκάλα στο χέρι εντελώς φέσι και τον ρωτά τι θέλει. -Ήρθα να δω πώς είναι του λέει και βάζει το κεφάλι του μέσα...Τραπέζια, κάπνα, κάτι γκόμενες χορεύουν πάνω στα τραπέζια τσιφτετέλια, νταούλια.....Γενικώς, μπάχαλο.. Τρελαίνεται ο τύπος.... τι γίνεται εδώ, ρωτά. -'σε φίλε, χάλια του λέει ο μεθυσμένος. Η κατάσταση είναι δραματική εδώ πέρα. Μας δέρνουν όλη μέρα με κάτι τεράστια μαστίγια και το βράδυ μας βάζουν σε κάτι τεράστια βαρέλια με σκατά. -Πλάκα μου κάνεις, ρωτά ο πεθαμένος. Εδώ πίνετε και γλεντάτε.... -Εεε, ξέρεις πώς είναι εδώ στην Ελλάδα. Πότε δεν έχουμε σκατά, πότε χαλάνε τα μαστίγια....

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο παρόν ανέκδοτο το χιούμορ πηγάζει από τις εξής χιουμοριστικές φράσεις (jab lines):

• "Φτάνει λοιπόν έξω από την πύλη. Μία πύλη εγκαταλειμμένη, βρώμικη όπου στο ψηλότερο σημείο της υπάρχει με μεγάλα φωσφορίζοντα γράμματα η λέξη ΚΟΛΑΣΗ. Το Κ και το Λ φυσικά δεν ανάβουν. Έτσι, η επιγραφή γράφει -Ο-ΑΣΗ.
• "Όσο πλησιάζει, ακούει κάτι περίεργους θορύβους...... Μοιάζουν με μουσική. Πλησιάζει περισσότερο. Η μουσική πλέον ακούγεται ολοκάθαρα. Μπουζούκια, μπαγλαμάδες κ.λπ. Χτυπάει... Του ανοίγει ένας τύπος κρατώντας μια μπουκάλα στο χέρι εντελώς φέσι και τον ρωτά τι θέλει"
• "Τραπέζια, κάπνα, κάτι γκόμενες χορεύουν πάνω στα τραπέζια τσιφτετέλια, νταούλια.....Γενικώς, μπάχαλο.. Τρελαίνεται ο τύπος.... τι γίνεται εδώ, ρωτά."

Ακόμη, χιούμορ προκαλεί η φράση "-Εεε, ξέρεις πώς είναι εδώ στην Ελλάδα. Πότε δεν έχουμε σκατά, πότε χαλάνε τα μαστίγια....", η οποία αποτελεί την ατάκα (punch line) του ανεκδότου, καθώς βρίσκεται στο τέλος του κειμένου και συντελλεί στην επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Το χιούμορ στο ανέκδοτο αυτό προκαλείται από την ανατροπή μιας σειράς προσδοκιών σχετικά με τη λειτουργία της ελληνικής κόλασης. Συγκεκριμένα, οι αναγνώστ(ρι)ες του παρόντος ανεκδότου, θα ανέμεναν να ενημερωθούν για τις κακουχίες και τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονται οι πεθαμένοι/ες που έχουν μεταβεί στην ελληνική κόλαση μετά θάνατον, αντίστοιχα με αυτά στα οποία φαίνεται να υποβάλλονται οι νεκροί/ές στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κολάσεις. Αντί αυτού, αντικρύζει μία βρώμικη και εγκαταλελειμμένη πύλη, όπου δύο εκ των φωσφοριζόντων γραμμάτων δεν ανάβουν. Έτσι, αντί για 'Κόλαση' αναγράφεται η λέξη 'Όαση'. Το λογοπαίγνιο αυτό προκαλεί χιούμορ και γέλιο, καθότι υπαινίσσεται την ανατροπή της αναμενόμενης κατάστασης που επικρατεί στην ελληνική κόλαση. Αυτή σκιαγραφείται λεπτομερώς στη συνέχεια της ιστορίας, στην οποία γίνεται φανερό ότι στην ελληνική κόλαση οι άνθρωποι πίνουν και γλεντούν, χορεύουν και τραγουδούν. Η ασυμβατότητα αυτή στοχοποιεί την ελλιπή οργάνωση που χαρακτηρίζει την ελληνική κόλαση και ως εκ τούτου προκαλεί χιούμορ. Στη συνέχεια, ωστόσο, ένας μεθυσμένος, ο οποίος ρωτήθηκε από τον Έλληνα για την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική κόλαση, υποστήριξε ότι οι νεκροί/ές υποβάλλονται στα ίδια βασανιστήρια τα οποία υποφέρουν οι πεθαμένοι/ές στις άλλες ευρωπαϊκές κολάσεις. Τα λόγια αυτά φαίνεται να μην ανταποκρίνονται βέβαια στην πραγματικότητα που αντικρύζει ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, και για το λόγο αυτό αμφισβητούνται. Περαιτέρω χιούμορ προκαλεί η ατάκα του ανεκδότου που συντελλεί και στην επανερμηνεία των λόγων του μεθυσμένου, ότι δηλαδή δεν είναι ότι στην ελληνική κόλαση δεν προβλέπονται βασανιστήρια με μαστίγια και βαρέλια με σκατά, αλλά ότι η ελλιπής οργάνωση έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη ή τη μη λειτουργία αυτών των μέσων. Το γεγονός αυτό ανατρέπει την προσδοκία ότι η ελληνική κόλαση θα διαθέτει μέσα για να βασανίζει τους/τις νεκρούς/ές που καταλήγουν εκεί για να τιμωρηθούν, όπως ισχύει στις άλλες κολάσεις, και ως εκ τούτου προκαλεί χιούμορ.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Οι μη αναμενόμενες αυτές συνθήκες της ιστορίας στοχοποιούν χιουμοριστικά την έλλειψη οργάνωσης και τη μη εύρυθμη λειτουργία των φορέων και υπηρεσιών στην Ελλάδα. Μέσω του στιγματισμού της κακής λειτουργίας της κόλασης, το ανέκδοτο στοχοποιεί την εν γένει έλλειψη οργάνωσης και πόρων στο ελληνικό κράτος. Έτσι, προωθεί και αναπαράγει τον κυρίαρχο ευρωπαϊκό ιδεολογία της οικονομικής και πολιτικής ομοιογένειας, βάσει του οποίου θεωρείται παράλογη η έλλειψη οργάνωσης και πόρων στους κρατικούς φορείς. Τα οικονομικά ισχυρά κράτη, όπως αυτό της Γερμανίας, παρουσιάζονται ως κυρίαρχα διά της χιουμοριστικής στοχοποίησης ενός αδύναμου κρατους, όπως η Ελλάδα. Ανέκδοτα όπως το παραπάνω αναπαράγουν την ιδεολογία ότι η ελλιπής οργάνωση, καθώς και η έλλειψη τάξης και πόρων δε συμπλέουν με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Ως εκ τούτου, στιγματίζουν τα αδύναμα οικονομικά κράτη και τονίζουν την ανάγκη αφομοίωσής τους βάσει της κυρίαρχης οικονομικής νόρμας (πρβλ. αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία Ε. Σκούρα).