Το χιούμορ δεν συνιστά εγγενές χαρακτηριστικό της πραγματικότητας. Τα άτομα την αντιλαμβάνονται με χιουμοριστικό ή σοβαρό τρόπο (humorous/serious mode) ανάλογα με την εκάστοτε ερμηνευτική σκοπιά που αποφασίζουν να ακολουθήσουν (Palmer 1994: 192).

Με άλλα λόγια, το χιούμορ ως γλωσσικό φαινόμενο αποτελεί μία συνειδητή επιλογή. Κάθε άτομο πρώτα αντιλαμβάνεται όσα (ασυνήθιστα και μη αναμενόμενα) συμβαίνουν γύρω του και, στη συνέχεια, αντιδρά σε αυτά με έναν ορισμένο τρόπο. Υπό αυτή την έννοια, το χιούμορ βασίζεται στην πρόθεση ενός ατόμου να γελάσει με όσα συμβαίνουν, δηλαδή να απολαύσει την παρατηρούμενη ασυμβατότητα, και συγχρόνως να μοιραστεί την απόλαυση αυτή με άλλα άτομα και να τα κάνει να γελάσουν. Αυτή η πρόθεση του/της εκάστοτε ομιλητή/τριας να αναφέρεται σε όσα συμβαίνουν ή να αναπαράγει όσα έχουν συμβεί με χιουμοριστικό τρόπο είναι αναμενόμενο να αντανακλάται και στις γλωσσικές επιλογές του ατόμου αυτού. Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται το χιουμοριστικό κείμενο, το οποίο κωδικοποιεί και αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται την κοινωνική πραγματικότητα το άτομο που κάνει χιούμορ.

Υπό αυτό το πρίσμα, το χιούμορ συνδέεται άμεσα με την αξιολόγηση, δηλαδή, λειτουργεί ως δείκτης συγκεκριμένων (ρητών ή άρρητων) ιδεολογιών, κοινωνικών πεποιθήσεων και πολιτισμικών αξιών με βάση τις οποίες καθορίζεται η απόκλιση και η ασυμβατότητα. Συχνά μέσω του χιούμορ αποκαλύπτονται οι κυρίαρχες ιδεολογίες κάθε κοινότητας με βάση τις οποίες καθορίζεται η απόκλιση και η ασυμβατότητα. Το χιούμορ, μέσω της σύγκρισης του μη αναμενόμενου με το αναμενόμενο, αναδεικνύει ποιος είναι ο ισχύων κανόνας, δηλαδή ποιες είναι οι προσδοκώμενες πρακτικές, οι οποίες παραβιάστηκαν, οδήγησαν στην ασυμβατότητα και ως εκ τούτου, στοχοποιήθηκαν χιουμοριστικά. Με άλλα λόγια, η παραγωγή και η κατανόηση ενός χιουμοριστικού κειμένου προϋποθέτει ότι ο/η ομιλητής/τρια τοποθετείται κριτικά απέναντι στην απόκλιση, ανασύροντας κυρίαρχες πεποιθήσεις και παραδοχές. Ουσιαστικά, το χιούμορ, δεδομένου ότι βασίζεται στην απόκλιση από τον κανόνα, συνδέεται άμεσα με την κριτική στάση απέναντι στην απόκλιση. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι το τι θεωρείται ως ανατρεπτικό, τι ως αποκλίνον και τι ως κανονικό ορίζεται από τα μέλη μιας συγκεκριμένης κοινότητας, οπότε σε ένα διαφορετικό κοινωνικό πλαίσιο πιθανόν να μην ισχύουν οι ίδιες παραδοχές σε σχέση με το τι ορίζεται ως κανονικό (βλ. σχετικά Αrchakis & Tsakona 2005, 2006, Αρχάκης & Τσάκωνα 2011: 99-100, Τσάκωνα 2013: 35-36).

Συμπερασματικά, η κοινωνική πραγματικότητα δεν είναι από μόνη της χιουμοριστική ή αστεία. Μέσα σε κάθε επικοινωνιακό και ευρύτερα κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο εντοπίζονται κανονικότητες και αποκλίσεις από τις κανονικότητες αυτές. Η παραγωγή του χιούμορ προκύπτει από τη συνειδητή επιλογή του/της εκάστοτε ομιλητή/τριας να απολαύσει την ασυμβατότητα και να διασκεδάσει με τις παρατηρούμενες αποκλίσεις.

Υποκατηγορίες

Δείτε την υποκατηγορία Γάμος και σχέσεις για ανέκδοτα που αφορούν στις σχέσεις μεταξύ συζύγων

Δείτε την υποκατηγορία Γλώσσα για ανέκδοτα που στιγματίζουν τις γλωσσικές επιλογές

Δείτε την υποκατηγορία Εθνικότητα και Καταγωγή για ρατσιστικά ανέκδοτα

Δείτε την υποκατηγορία Εξωτερική εμφάνιση για ανέκδοτα που στιγματίζουν την εξωτερική εμφάνιση

Δείτε την υποκατηγορία Επάγγελμα για ανέκδοτα που στιγματίζουν κάποιο επάγγελμα

Δείτε την υποκατηγορία Ηλικία για ανέκδοτα που αφορούν σε ηλικιακές διακρίσεις

Δείτε την υποκατηγορία Θρησκευτικές πεποιθήσεις για ανέκδοτα που σχετίζονται με τις θρησκείες και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις

Δείτε την υποκατηγορία Οπαδική ταυτότητα για ανέκδοτα που σχετίζονται με την οπαδική ταυτότητα

Δείτε την υποκατηγορία Πολιτικές πεποιθήσεις για ανέκδοτα που στιγματίζουν πολιτικά πρόσωπα, γεγονότα και πολιτικές πεποιθήσεις

Δείτε την υποκατηγορία Φύλο και Σεξουαλικότητα για σεξιστικά ανέκδοτα, καθώς και για ανέκδοτα που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα